Thi Hoàng Và Những Tiếng Gọi Quyến Rũ Bằng Thơ

Thân thuộc bởi từ thời trai trẻ, chàng thanh niên đất cảng Hoàng Văn Bộ đã có thơ hay. Một số câu thơ còn nằm lòng độc giả đến tận hôm nay: "Trời cứ xanh như rút ruột mà xanh/ Cây cứ biếc như vặn mình mà biếc"... Thân thuộc bởi từ khi lấy bút danh Thi Hoàng với dụng ý người thơ họ Hoàng, ông trở nên nổi tiếng trên văn đàn với các trường ca "Ba phần tư trái đất", "Gọi nhau qua vách núi", các tập thơ "Cửa sông", "Nhịp sóng", "Đom đóm và sao", "Bóng ai gió tạt"...
Khi đã ngồi xếp bằng tròn trên chiếc chiếu trải nơi góc phòng khách, nâng chén trà nóng trên tay, tôi tranh thủ chiêm ngưỡng đồ đạc của nhà thơ. Những bức tranh sơn dầu treo bên cạnh giá sách. Những bình gốm, pho tượng đặt bên cạnh đôi câu đối trạm khảm, chắc có niên đại một vài thế kỷ.
Hỏi xuất xứ, ông bảo tất cả tranh treo ở đây đều là bản gốc do các bạn họa sĩ nổi tiếng tặng. Còn đồ cổ là do ông sưu tập, gom góp từ gia tộc sinh sống ở Vĩ ;nh Bảo quê hương. Dừng lại khá lâu trước tấm bằng Giải thưởng Nhà nước do Chủ tịch Nước ký vào ngày 8/2/2007 tặng cho 4 tác phẩm của ông, gồm "Ba phần tư trái đất", "Nhịp sóng", "Gọi nhau qua vách núi" và "Bóng ai gió tạt", tôi hỏi:

@ Được biết, trước khi được giải thưởng Nhà nước, "Gọi nhau qua vách núi" của ông đã được trao hai giải Văn chương: một của Hội Nhà văn Việt Nam, một của Hội Văn học Nghệ thuật Hải Phòng mang tên Nguyễn Bỉnh Khiêm. "Gọi nhau qua vách núi" là một trường ca viết về chiến tranh mà chủ yếu là số phận của người lính trong chiến tranh. Cũng như tôi, nhiều độc giả luôn ám ảnh với những câu thơ: "Anh gọi tên em từ bùn lầy cho tới nhụy hoa sen/ Gọi em trong lần vỏ cây sau m+ 2;a còn thẫm nước/ Gọi nhau trong tiếng kèn đám ma tiễn đưa người đã chết/ Tiếng kêu như những ngón tay khốn cùng sờ xoạng trái tim anh/ Trong tiếng côn trùng êm ả mượt như nhung/ Trong chiếc giày bỏ lại bên đường sau cuộc chiến/ Anh đứng trên mũi dao của những người lương thiện/ Mà gọi em, em hỡi ở phương nào"... Thưa ông, người em trong trường ca là có thật hay chỉ là hình tượng thơ?
Thi Hoàng: Là thật. Thật một trăm phần trăm. Đó là một cô gái khoác áo lính, khá đ ;ẹp, tôi đã từng gặp, từng quen trên đường hành quân. Thời ấy, tôi đang là một người lính súng dài thực thụ. Khoảnh khắc gặp gỡ và quen biết với người nữ chiến sĩ ấy thật thi vị nhưng quá ngắn ngủi. Có lẽ cũng giống như cô thanh niên xung phong mà nhà thơ Phạm Tiến Duật gặp ở tuyến lửa để có được bài thơ nổi tiếng "Gửi em cô thanh niên xung phong", cô gái mặc áo lính mà tôi quen trên đường hành quân vào mặt trận là một trong những kỷ niệm chiến trườ ng và kỷ niệm ấy đã thăng hoa thành cảm xúc để tôi có hàng chục câu thơ "gọi em" trong trường ca.
Tuy nhiên, tôi còn có kỷ niệm gặp gỡ khác mà cho đến bây giờ nghĩ lại vẫn còn thấy xót xa đến rợn người. Ấy là sau khi tôi bị thương ở chiến trường phải đưa ra vùng hậu cứ điều trị. Có hai nữ y tá, một người tên là Phấn, một người tên là Hợi thường xuyên đến chăm sóc và động viên anh em thương binh, trong đó có tôi. Quả thực giữa vùng rừng núi hoang vắng và thiếu thốn đủ thứ, ánh mắt, gương mặt, giọng nói của hai cô gái là nguồn động viên tinh thần rất lớn đối với chúng tôi. Nhưng một chiều, hai cô ra suối tắm bị bọn phỉ bắt cóc và mất tích từ đó. Câu chuyện đau buồn ấy đã trở thành nỗi ám ảnh suốt cuộc đời tôi. Mỗi khi nghĩ về hai cô gái, tôi đều cảm thấy xót thương và cắn rứt. Trong trường ca của tôi không có câu chuyện ấy nhưng nỗi ám ảnh về sự mất mát ấy như đã lặn vào nhiều câu thơ..

@ Thưa, có thể nói hàng chục năm những tiếng "gọi em" của ông chỉ là tiếng vọng, tiếng gọi câm trong lòng ông. Bởi lẽ mãi đến năm 1995, qua trường ca "Gọi nhau qua vách núi" do NXB Quân đội nhân dân ấn hành, người đời mới được nghe, người yêu thơ mới biết. Chắc hẳn ông đã dành rất nhiều thời gian và tâm sức cho "tiếng gọi" bằng thơ để đời này?
Thi Hoàng: Tôi viết "Gọi nhau qua vách núi" vào thời điểm đất nước đã thanh bình. Là một người lính trở về sau cuộc chiến, những kỷ niệm chiến trường và số phận của những người lính vẫn như những thước phim cứ "tua" đi, "tua lại" trong đầu. Tôi luôn nghĩ ngợi, luôn nghiền ngẫm mãi những thước phim ký ức ấy. Mãi đến năm 1980 tôi mới bắt đầu đặt bút viết. Ròng rã hơn mười năm trời mới có thể hoàn thành trường ca 9 chương với 3.000 câu thơ. Nhưng khi đưa đi in tôi để lại 3 chương. Thành ra đọc "Gọi nhau qua vách núi" độc giả có cảm giác bị hẫng một vài nhịp, t& #7921;a hồ như bức tường bị hổng ra một vài viên gạch. Một chương trong trường ca để lại từ ngày ấy có nhan đề "Bồng bế một thời" vừa mới được công bố trên tạp chí Nhà văn tháng 9 năm 2008.

@ Vâng thưa nhà thơ, những câu như: "Gửi vào đâu địa chỉ tuổi lên mười/ Gửi vào đâu những ngày thừa khoảng trống/ Một đầu đường chẳng có ai trông ngóng/ Một buổi chiều không biết cất vào đâu" hay: "Hoa sen không định thơm/ Không định thơm thì mới thơm đến thế/ Rất tự nhiên là ta nhớ mẹ/ Mẹ quá xa rồi/ Để ta thành con cái của làn hương.". Là những câu thơ quyến rũ người đọc, là những câu khi vui buồn người ta có thể mang ra chia sẻ. Trong ba trường ca và 5 tập thơ ông đã công bố còn nhiều câu thơ quyến rũ như thế. Nhưng hình như trong gia tài thơ của ông đến nay lại vắng bóng những câu thơ tình quyến rũ?
Thi Hoàng: Đúng như vậy. Tôi coi mấy chục câu thơ "Gọi em" trong trường ca "Gọi nhau qua vách núi" là những câu thơ tình. Nhưng những câu thơ tình ấy chắc khó mà đi vào trái tim các cô gái. Và có lẽ vì thế , ngoài bốn mươi tuổi tôi vẫn "ve vuốt" ý nghĩ sẽ sống độc thân suốt đời... May sao, đến gần tuổi năm mư&# 417;i bị gia đình thúc giục, lại có người mai mối chí tình tôi mới được yên bề gia thất...

@ Thưa ông, đó là một gia thất đầy hạnh phúc mà hôm nay tôi đang được cảm nhận từ ngôi nhà đơn sơ của ông. Trước đó, tôi đã được đọc khá nhiêu bài thơ chứa chan tình phụ tử ông viết tặng con gái. Nhân đây, tôi muốn chính nhà thơ đọc lại một trong số những bài thơ ấy.
Thi Hoàng: Được thôi. Tôi và chú sẽ cùng chia sẻ mấy câu thơ khép lại tập "Đom đóm và sao": "Danh vọng hão chẳng cần chi nữa/ Ôm con như mò được ngọc rồi/ Cần gì sáng tận đâu giời bể/ Làm ngọn đèn sáng chỗ con chơi".

@ Lại những câu thơ rưng rưng nữa. Xin chúc mừng nhà thơ. Cũng xin chúc ông mạnh khỏe và cảm ơn ông về cuộc trò chuyện hôm nay